Gıda Güvenliği ve Denetimi Firmalarında Uluslararası Pazarlara Giriş Stratejileri ve Karşılaşılan Sorunlar: Bir Küresel Firma Örneği

Abstract

Günümüzde birçok işletme menşei sınırlarını aşarak gıda güvenliği ve denetimine ilişkin uluslararası pazarlarda faaliyet göstermeye başlamıştır. Buradan hareketle söz konusu çalışmada gıda güvenliği ve denetimi alanında küresel işletmelerin menşei ülke dışındaki pazarlara giriş stratejilerinin, stratejileri belirleyen kıstasların ve pazara giriş ve sonrasında ortaya çıkabilecek sorunların anlaşılması amaçlanmaktadır. Keşifsel nitelikte tasarlanmış olan çalışmada, nitel araştırma yöntemleri ve yarı yapılandırılmış mülakat tekniği uygulanmıştır. Bu kapsamda yargısal örnekleme tekniği ile gıda güvenliği ve denetimi alanında Türkiye dâhil 26 ülkede faaliyet gösteren bir firmadan araştırma kapsamında bilgili ve yetkin Bölge Satış Yöneticisi, Küresel Kilit Müşteri Yöneticisi ve Test Dışı Hizmetler Satış Müdürü pozisyonlarında üç (3) kişi ile mülakat gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında elde edilen bulgular doğrultusunda gıda güvenliği ve kalite denetimi alanında faaliyet gösteren firmaların küresel pazarlara giriş stratejisi olarak yoğun bir şekilde satın alma temelli tam sahiplik ya da ortak girişime benzer yapılara yöneldiği anlaşılmaktadır. Strateji tercihlerinde ise ülke pazarındaki faaliyet düzeyinin, teknik yeterliliğe sahip laboratuvar ve personel durumunun, firmanın öz kabiliyetlerinin, rakiplerin durumunun, küresel düzeydeki politik ilişkilerin, ilgili pazarın politik yapısının ve yasal düzenlemelerin, ülkenin söz konusu alandaki ticari hacminin ve küresel düzeyde elde edilebilecek veri havuzunun önemli kıstaslar olduğu gözlenmektedir. Söz konusu alanda yetersiz altyapı, personel kaynağındaki yetersizlikler, iş uygulamaları, yasalar, düzenlemeler ve yönetmelikler vb. konularının ise karşılaşılan sorunlar olduğu gözlenmektedir. Bununla birlikte çalışmanın kapsamı ve yöntemi dikkate alındığında Türkiye pazarında ilgili alanda faaliyet gösteren diğer işletmelerin de örnekleme dâhil edilerek genişletilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.