PETROL VE DOĞALGAZ FİYATLARINDAKİ PERİYODİK DALGALANMALAR

Abstract

Dünya enerji piyasalarında önemli yeri olan doğalgaz ve petrol fiyatları, sürdürülebilir ekonomipolitikaları oluşturulması açısından oldukça önemli olan temel girdilerdendir. Bu iki girdi fiyatları döngüselolarak irdelendiğinde elde edilebilecek herhangibir periyodikliğin, oluşturulacak ekonomik politikalar veakademik çalışmalar açısından önemli olacağı düşünülmektedir. Ülkelerin sanayi gelişmişlik düzeyleriaçısından da önemli göstergelerden olan bu iki girdi fiyatlarının birbirleri arasındaki etki ve ilişkilerdearaştırılmıştır. Bu çalışmada, 2004:01-2018:12 dönemi aylık ortalama brent petrol ve doğalgaz fiyatlarındakiperiyodik bileşenler araştırılmıştır. Çalışmadaki veriler uluslararası piyasalarda oluşan günlük(gece 00:00itibarı ile gün sonu kapanış değerleri) fiyatlar derlenerek aylık ortalamalar elde edilmiştir. Veriler Matriksdataveri sağlayıcı şirketinden veri terminali aboneliği alınmak suretiyle elde edilmiştir. Çalışmanın durağanlığıstandart birim kök testlerinin yanında, periodogramlara dayalı birim kök testi ile de sınanmış ve her iki serininde durağan olmadığı gözlenmiştir. Her iki seri de durağan olmadığı için periyodik bileşenlerin tespiti açısındanbirinci dereceden fark serileri kullanılmıştır. Doğalgaz fiyatlarında herhangi bir periyodik bileşengözlenmezken, brent petrol fiyatlarında 36 ay(üç yıl), 60 ay(beş yıl), 45ay ve 90 aylık periyodlar gözlenmiştir.Her iki seri de birinci dereceden bütünleşik olmasına rağmen iki seri arasında uzun dönemli durağan bir ilişkili(kointegre) gözlenememiştir. Bunun farklı nedenleri olabileceği gibi bu iki serinin farklı periyodik yapılarasahip olduğu da söynebilir.