Türkiye’de Pancar Şekeri Sektörünün Geleceği: Karşılaştırmalı Bir Çalışma ve PolitikaÖnerileri

Abstract

Türkiye’de pancar şekeri sektörü, Cumhuriyetin ilk sanayi kuruluşları arasında yer alan, tarım ve sanayisektörlerini kesiştiren, ülke istihdamına ve ekonomik canlılığına önemli katkıları olan, endüstriyel tarımın engüzel örneklerinden biridir. Şekerin, stratejik bir ürün olması sektörün önemini daha da artırmaktadır. Buçalışma, derinlemesine betimlemeli nitel araştırma yöntemi ile karşılaştırma metodolojisi kullanılarakhazırlanmış olup kullanılan bilgi ve veriler; şirketlerin faaliyet raporlarından, ulusal ve uluslararası şekerkuruluşlarının sektör raporlarından ve internet sitelerinden, bilimsel makale, rapor ve yayınlardan teminedilmiştir. Çalışmada, Türkiye pancar şekeri sektörünün güçlü, sürdürülebilir ve daha rekabetçi bir yapıdafaaliyetlerine devam edebilmesi için sektörün geleceğine yönelik uygun politika önerilerinin üretilmesihedeflenmiştir. Bu kapsamda, Avrupa Birliği (AB) şeker sektörü Türkiye şeker sektörü için iyi bir örnekolabileceğinden, AB şeker sektörüyle Türkiye şeker sektörünün karşılaştırmasının yapılması ve buradan eldeedilecek sonuçların da yardımıyla ülke şeker sektörü için en uygun stratejilerin belirlenmesi amaçlanmıştır.Ayrıca, kamu sektörüne ait Türkşeker A.Ş.’nin rekabetçiliğinin azalmasının nedenleri ve bunun şekersektörüne olan etkileri irdelenmiş, rekabet üstünlüğü kazanabilmesi için çözüm yolları aranmıştır. Son olarak,Türkiye pancar şekeri sektörünün; daha rekabetçi, güçlü ve sürdürülebilir yapıya kavuşması ve yurtdışıpazarlara açılabilmesi için çözüm önerileri sunulmuştur. Buna göre; öncelikle Türkşeker’de yapısaldeğişimlerin yapılarak rekabetçiliğinin artırılmasının ve akabinde özelleştirilmesinin Devletin üzerindekiyükü azaltacağı ve sektördeki rekabeti artıracağı kanaatine varılmıştır. Türkiye’de yasal düzenlemeyle Cşekeri ve yapay tatlandırıcı ithalatına yüksek gümrük vergileri uygulanmasının, biyoetanol üretiminin teşvikedilmesinin, kayıtdışı nişasta bazlı şeker üretim ve pazarlaması ile kaçak ve kayıtdışı şeker ile ilgilidenetimlerin sıkı şekilde yapılmasının yurtiçi şeker üretimini güçlendireceği, ayrıca, şeker işletmecileriningerek hammadde gerek işletme maliyetlerini düşürerek verimliliği artırmalarının ve ürün çeşitliliğinegitmelerinin sektörü güçlendireceği değerlendirilmektedir. Bu önerilerin uygulanması durumunda, ABülkelerinde (Fransa, Almanya ve Hollanda gibi) olduğu gibi verimlilik, ürün çeşitlendirme, insan kaynakları,finans ve pazarlama yönetimleriyle öne çıkan şeker işletmelerinin rekabetçiliğinin artarak daha karlı halegeleceği, yurtdışı pazarlara açılma kapasitesine sahip güçlü ve sürdürülebilir bir şeker piyasasının oluşacağıbeklenmektedir.