Şanlıurfa Coğrafyasının Türkü Sözlerine Etkisi

Abstract

Halk biliminin bir unsuru olan Türk Halk Müziği coğrafi mekâna bağlıdır. Türk halk müziğinin bir biçimiolan Türkü, kendilerine özgü yaşam tarzları ile duyguları, deneyimleri, iyi ya da kötü olayları yansıtır,yüzyıllardır Anadolu'da yaşayan insanların kültürel kimliklerini fiziksel ve beşerî özelliklerle birleştirerekoluştururlar. Bölgenin coğrafyası. Halk şarkılarının sözlerinde kültürel öğeler hakkında pek çok bilginin yanısıra fiziksel ve beşerî coğrafya özellikleri hakkında bilgiler yer almaktadır. Bu yazıda Şanlıurfa yöresinin fizikive beşerî coğrafya özelliklerinin Şanlıurfa türküleri üzerindeki etkisinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Buçalışma ile türkü sözleri coğrafi açıdan incelenmiştir. TRT Kurumu repertuarında kayıtlı Şanlıurfa'nın 133"kırık hava" (düzenli ritmik ezgiler) ve 73 "uzun hava" türküleri olmak üzere toplam 206 "türkü" çalışıldı.İncelenen bu türkülerden 533 coğrafi kelime tespit edilmiştir. Bu kelimelerin% 62'si (333) topografya, litoloji,iklim, hidrografi, astronomik ifadeler, doğal bitki örtüsü ve hayvan türleri gibi fiziki coğrafya özellikleriyleilgilidir. Türkülerden tespit edilen kelimelerin% 38'i (200), tarım ve hayvancılık, yerleşim, topoğrafya, örenyerleri, giyim ve müzik aletleri gibi kültürel unsurlar gibi beşeri ve ekonomik coğrafya özellikleriyle ilgilidir.Halk türkülerinin sözlerinde bahsedilen fiziki, beşerî ve ekonomik coğrafya unsurları, halkın bölge hakkındakicoğrafi bilgisinin artmasına katkı sağlamaktadır. Sonuç olarak Şanlıurfa türkülerinin sözlerinde bahsedilenfiziki, beşeri ve ekonomik coğrafya unsurlarının Şanlıurfa coğrafyası ile uyumlu olduğu görülmektedir.