YÖK Akademik
Permanent URI for this collectionhttps://acikarsiv.thk.edu.tr/handle/123456789/2553
Browse
5 results
Search Results
Publication Anlatı Metinlerinde Zamansal Değişkenler ve Metinsel İşlevleri(2024) Çağrı KAYGISIZ; Kaygısız, Çağrı; Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Rektörlük, Ankara, TürkiyeMetin türüne bağlı yapısal bir özellik olarak görünüş bildiren morfo-semantik birimlerin söylem akışı içinde kazandığı işlev hem metnin anlamlandırılması hem de bilişsel sistemin bilgi işlem süreçlerinde temel değişkenlerden birisi olması bakımından önemlidir. Bu nedenle zamansal yapıyı oluşturan birimlerin, metnin söylem akışı içinde birbiriyle kurduğu etkileşim sonucu kazandığı pragmatik işlevlerin belirlenmesi okuma becerisinin geliştirilmesi bakımından önemlidir. Zira sözcüksel birimlerin algılanması ve yorumlanmasına dilbilgisel çıkarımlar eşlik eder. Dolayısıyla dilsel araçların çalışma prensiplerinin araştırılarak söylem yapısıyla kurduğu etkileşim sonucu kazandıkları semantik özellikler ile üstlendikleri pragmatik ve retorik işlevleri açıklamaya çalışan sözcük dilbilgisel çalışmalar önemlidir. Buna ek olarak temel söylem biçimi olan anlatı türünün, temel özelliği zamansal (temporal) yapılanıştır. Bu akademik zeminden hareketle çalışmanın amacı, Türkçede dilbilgisel görünüş kodlayan morfo-semantik birimlerin söylem akışı içinde kazandıkları metinsel işlevin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak oluşturulan veri tabanı, nitel araştırma yöntemlerinden söylem analizi kullanılarak incelenmiş ve elde edilen bulgulardan hareketle morfo-semantik söylem akışı içinde kurdukları etkileşim sonucu kazandıkları metinsel işlevler belirlenmiştir.Publication ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTABINDA YER ALAN TARTIŞMACI METİNLERİN ARGÜMAN YAPISI ÖZELLİKLERİ(2023) Çağrı KAYGISIZ; Kaygısız, Çağrı; Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara, TürkiyeDidaktik etkinlik ve uygulamaların öğretim süreçlerine aktarımı, öğretim materyalleri aracılığıyla sağlanmakta ve öğretim materyallerinin sağladığı girdinin niteliği, beceri gelişimi ve öğrenme çıktıları üzerinde doğrudan etkili olmaktadır. Bu nedenle optimal fayda için öğretim materyallerinin tasarım-geliştirilmesi süreçlerinde belirli tasarım özelliklerinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Dil öğretim materyallerinin, tasarım-geliştirilmesi süreçlerinde göz önünde bulundurulması gereken temel özelliklerden birisi de metin türüne ilişkin söylem yapısıdır. Bireylerin günlük yaşamda sıklıkla karşılaştıkları temel söylem biçimlerinden birisi de tartışmacı-argümantatif söylemdir. Dolayısıyla hem temel söylem biçimi olarak hem de kavramsal tasarımındaki karmaşıklık nedeniyle dil öğretim materyallerinin, tartışmacı söylem yapısına ilişkin sağladığı girdinin niteliği önem kazanmaktadır. Buradan hareketle çalışmanın amacı, ilköğretim 6, 7 ve 8. sınıflarda okutulan tartışmacı metinlerin, argüman yapısı ve argümanı oluşturan birimlerin çeşitliliği bakımından nasıl görünüm sergilediğini belirlemek ve elde edilen bulguları materyal geliştirme ilkeleri bakımından değerlendirmektedir. Bu amaç doğrultusunda söz konusu metinler nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemiyle ele alınmış ve yapılan incelemede, kullanılan metinlerin tartışmacı söylem yapısını ve argümanı oluşturan birimlerin anatomik yapısına ilişkin nitelikli girdi sağlamadığı görülmüştür.Publication Dijital Dil Öğretim Materyallerinin Bilişsel Temelleri(International Balkan University, 2023) Çağrı KAYGISIZPublication Türkçe Öğretmen Adaylarının Argüman Sunum Yapılarının İncelenmesi(Milli Egitim Bakanligi Milli Egitim Dergisi, 2023-09-13) Çağrı KAYGISIZ; Nermin YAZICIDüşünsel karşıtlıkların, öne sürülen gerekçeler yoluyla giderilmesini hedefleyen tartışmacı (argümantatif) metinler, gerek günlük yaşamda gerek öğretim süreci boyunca sıklıkla karşılaşılan metin türleridir. Argümantasyon kurabilme becerisi içeren argümantatif metinler, düşünsel alternatifler arasında rasyonel seçimler yapabilmenin yanı sıra sosyal, politik ve bilimsel tartışmaların bol olduğu çağdaş topluma aktif katılımı da sağlamaktadır. Bireylerin metalinguistik yeterliliğini geliştirmeyi amaçlayan yazma öğretiminde, argümantatif metinler ve bu yolla argümantasyon yapısı öğretimi, farklı öğrenme alanlarıyla da ilişkili olduğu için temel bir yeterlilik olarak görülmektedir. Ancak türe özgü kavramsal tasarımların karmaşıklığı, iyi yapılandırılmış tartışmacı metinlerin üretilmesini zorlaştırmaktadır. Argüman üretme becerisinin gelişimi; hem ana dili öğretimi, hem argüman üretimi için gereken dil becerilerinin kazandırılması, hem de herhangi bir olgu / olayla ilgili sahip olunan zihinsel tasarımlara (görüş, fikir, düşünce) ilişkin dilsel kurulumların nasıl yapılacağının öğretilmesi bakımından önemlidir. Dolayısıyla ana dili öğretim sürecinin en önemli unsuru olan öğretmenlerin argümantasyon yapısı ve öğretimine ilişkin donanımları belirleyici öneme sahiptir. Bu çalışmada mesleğe hazırlanan Türkçe öğretmen adaylarının argüman üretme ve metinleştirme süreçlerine ilişkin bilgi edinmek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda elde edilen bulgular Türkçe öğretmeni adaylarının tartışmacı metin üretiminde zorlandıklarını göstermektedir.Publication Söylem İşlemenin Bilişsel ve Sinirsel Temelleri(Anadolu Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 2024-01-13) Çağrı KAYGISIZÖğretim sürecinin nihai hedefi akademik yeterliliklerin mümkün olan en üst seviyede geliştirilmesidir. Bu nedenle didaktik süreç ve etkinliklerin tasarımında, öğrenme-öğretme dinamikleri üzerindeki etkili olan unsurların belirlenmesi, elde edilecek öğrenme çıktılarının niteliği bakımından son derece önemlidir. Öğretim sürecinde gelişimi hedeflenen ve üzerinde önemle durulan öğrenme alanlarından birisi de okumadır. Zira okuma temel dil becerilerinden birisi olmakla birlikte kuma becerisinin gelişimi, diğer öğrenme alanlarındaki akademik gelişim açısından da önemlidir. Okuma, temel amacı metnin anlamlandırılması olan ve çeşitli düzeylerdeki bilişsel eylemler aracılığıyla gerçekleşen bir eylemdir ve okuma eylemi sonunda elde edilecek ürünün niteliği (bilgi edinme durumu) süreç boyunca gerçekleştirilen işlemlerin niteliği ile doğru orantılı olacaktır. Metinsel anlama erişimde, metinde yer alan her bir unsurun, söylem yapısı uyarınca nasıl bir araya geldiğine dair kurulumların yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla okuma-anlama süreci açısından temel unsurlardan birisi söylem işlemedir. Söylem işlemedeki temel hedef yerel ve küresel tutarlılık ağlarını belirginleştirmek üzere metin bölütleri (segmentleri) arasındaki zihinsel bağlantıları yapılandırmaktadır. Bu yönüyle söylem işlemenin kendisi başlı başına zihinsel süreçlere yayılan bilişsel bir eylemdir ve bilişsel sistemin, söylem işlemleme sırasındaki çalışma dinamiklerine ilişkin bilgi ile bu işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlayan kortikal alanların belirlenmesi okuma becerisinin gelişimi açısından önemlidir. Bu akademik zeminden hareketle çalışmanın amacı söylem işleme süreçlerinde bilişsel sistemin nasıl çalıştığını ele almak ve bilişsel işlemlerin hangi kortikal alanların aktivasyonu ile sağlandığını yapılan çalışmalardan elde edilen bulgular doğrultusunda irdelemektedir.